Tarihi Orta Çarşı Doğrulanmış giriş

Çarşı kavramı Türk-İslam kültürü içerisinde tarih boyunca alışverişten öte bir anlam taşımıştır. Toplumsal etkileşimin kalbi olan çarşılar hem geleneksel mimarinin estetiğini hem de el sanatlarının bir ürünü olan geleneksel meslekleri bünyelerinde barındırmışlardır.

Boyabat’ın tarihi çarşısı olan “Orta Çarşı” kasabanın tam ortasına kurulmuştur. Bünyesinde; dükkan, han, otel, kahvehane, el sanatları ve geleneksel meslekleri barındıran çarşı, bir arada olmanın ve her zaman bereketi paylaşmanın simgesiydi. 1925 yılı Ekim ayında kurulan Çarşamba Panayırı yani her yıl kurulan asırlık Boyabat Panayırı zamanında bir gece vakti çarşıda bir yangın çıkmıştır ve dükkanların yapı malzemesinin ahşap olması dolayısıyla çarşı tamamen yok olmuştur. Çarşı yangından sonra tekrar projelendirilmiş ve yeniden inşa edilmiştir. Yeni Çarşı projesinin İtalyan bir mimar tarafından hazırlandığı söylenir. Dükkânlar dikdörtgen veya kare temelli iki kat şeklindedir. Genellikle iki dükkân arasında yan yana bir simetri söz konusudur.  Bütün dükkânların taşıyıcı sistemleri yan yana sıralanmış ve içeride iki dükkân arasında ortak taşıyıcı bir duvarla çözülmüştür. İki dükkân arasında iki ayırıcı duvar kullanılmıştır. Üst kat duvarları bir “I” kiriş üzerine yerleştirilmiştir ki, kiriş ve taşıyıcı vazifesi görür. Dükkânlarda daha sonraki tarihlerde metal taşıyıcılar görülür. Bu teknik “Jack Arch” tekniği olarak adlandırılır. Çarşıda bakırcılık, kalaycılık, dericilik, ayakkabıcılık, tuzculuk, yorgancılık, semercilik, sepetçilik ve fırıncılık gibi geleneksel meslekler icra edilmiştir.

Arasta tipli bir Osmanlı çarşısı olma özelliği taşıyan “Orta Çarşı”da, Osmanlı Dönemi’nde her bir dükkanın ayrı ayrı kapısı olmadığı ve bu yüzden açılış ve kapanış saatlerinin bir olduğu zamanlardaki bu durum, esnaf teşkilatının güçlü olmasını ve ahilik geleneğinin süregelen bir gelenek haline gelmesini sağlamıştır. Boyabat Orta Çarşı esnafı da bu ahilik geleneğini sürdürmektedir ve her Cuma salasından hemen sonra Ahilik Duası edip hayırlı kazanç, birlik ve beraberlik dilemektedir.